«الگوی حکمرانی اسلامی» متمایز از الگوی حکمرانی خوبِ نهادهای بین‌المللی
تاریخ انتشار: ۱۷ آبان ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۰۴۶۳۹۷
من ابتدا توضیحی درباره حکمرانی بدهم؛ اینکه از کجا آمده است و چگونه بین متفکران دنیا و همه نهادهای اقتصادی و بین‌المللی مطرح شده و امروزه به ابزاری تبدیل شده که مثلاً هر کشوری وام بخواهد، می‌گویند باید این نسخه حکمرانی خوب را پیاده کنید تا به شما وام بدهیم.
حکمرانی هم در ادامه نظام سیاسی در طول تاریخ است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
مهمترین دولت‌ها در گذشته امپراطوری بود. کم‌کم امپراطوری‌ها به «دولت کشور» تبدیل شدند. دولت کشور؛ یعنی دولت‌هایی که قدرتشان فقط در کشور تعریف می‌شد. خود ایران هم امپراطوری و هم دولت کشور را تجربه کرده است. شاهان ما همه دولت کشور بودند. حتی تا دوره پهلوی هم دولت کشور بود یعنی چیزی به اسم مردم مطرح نبود. شاه خودش بدون رأی مردم سر کار آمده بود.
در چند قرن اخیر در بخشی از دنیا به جای امپراطوری و دولت کشور به سمت «دولت ملت» رفتند. دولت ملت یعنی دولت برخواسته از آرای ملت. دولت کارگزار مردم محسوب می‌شود. جمهوری اسلامی هم سیستم دولت‌ملت را پذیرفت .
برخی گفتند دولت ملت هم مشکلاتی دارد، می‌گفتند جامعه را طبقاتی می‌کند. عده‌ای مرفه و عده‌ای هم فقیر می‌شوند. عدالت اجتماعی یا اقتصادی و عدالت توزیعی در جامعه ایجاد نمی‌شود. لذا ایده دیگری به عنوان «دولت رفاه» در دنیا مطرح شد. در تعریف دولت رفاه گفتند: دولتی که بتواند به صورت فعال و کارآمد، بیشترین رفاه را برای بیشترین مردم فراهم کند.
چون دیدند دولت رفاه هم یک سری نواقص دارد، متفکرین پیشنهاد دادند که ما باید «حکمرانی خوب» ایجاد کنیم. نه امپراطوری، نه دولت کشور، نه دولت ملت، نه دولت رفاه، بلکه حکمرانی خوب. و این ایده در جهان مطرح شد.
منظور موسسان حکمرانی خوب این بود که باید قدرت را از دولت بگیریم. در واقع دولت را به یک شرکت سهامی تبدیل کردند. گفتند قدرت را مشارکتی کنیم و دولت هم یک طرف قدرت باشد. یک میز سه‌گوشی درست کردند گفتند یک طرف دولت، یک طرف جامعه مدنی و یک طرف بخش خصوصی یا فعالان اقتصادی. و این سه ضلع با هم تصمیم بگیرید و جامعه را اداره کنند.
ابرقدرت‌ها این را مطرح کردند و سپردند به نهادهای بین‌المللی مثل سازمان حقوق بشر، بانک جهانی، صندوق بین‌المللی پول و نهادهایی که با کشورها ارتباط دارند. این نسخه را به همه کشورهای فقیر جهان سوم توصیه و اجبار می‌کنند و جالب این است که خود ابرقدرت‌ها خودشان عمل نمی‌کنند.
برای حکمرانی خوب یک سری ویژگی‌ها مثل شفافیت، مسئولیت‌پذیری، پاسخگویی، مشارکت عمومی، برابری همۀ انسان‌ها و کارآمدی را تعریف کردند. ظاهر برخی از این ویژگی‌ها خیلی خوب است اما برخی از اینها مبتنی بر اصول و ارزش‌های نظام جمهوری اسلامی نیست ولی آنها به این اصول و ارزش‌ها توجه ندارند.
بحث حکمرانی تقریباً از حدود سی سال پیش در ایران هم مطرح شد. بعد آرام‌آرام توسط نخبگان دانشگاهی، آثار خارجی تولید شده دربارۀ حمکرانی را ترجمه شد. کتاب‌ها و مقالات متعددی از دیدگاه‌های نهادهای بین‌المللی و متفکران غربی دربارۀ حکمرانی خوب تولید شد. بعد در حوزه‌های سیاسی و اقتصادی هم این حمکرانی مطرح شد. یک وقتی مقام معظم رهبری در مورد دنیای مجازی هم این حکمرانی را مطرح کردند یعنی این واژه را آنجا به کار بردند. یا برخی در حوزه ورزش می‌گویند باید حکمرانی خوب داشته باشیم یا در حوزه‌های دیگر این اصطلاح مطرح است.
البته خیلی‌ها قیدی هم به آن می‌زنند. می‌گویند پشت آن حکمرانی خوب، تفکر غربی است. این برای اسلام‌زدایی است. یک عده گفتند واژه خوب آن را بردارید یک چیز دیگر جای آن بگذارید و شروع به نظریه‌پردازی شد. یک عده گفتند به جای حکمرانی خوب، بگویید حکمرانی مطلوب. مطلوب ما غیر از مطلوب آمریکایی‌ها است. کتاب‌هایی هم در این زمینه منتشر شد، آثاری هم آمد ولی در حدّ ایده‌ای بود و پشتوانه‌ای نداشت.
برخی گفتد ما حکمرانی می‌خواهیم که مبتنی بر دین باشد. لذا گفتند حکمرانی آرمانی، برخی گفتند حکمرانی سالم، لازم هم نیست حتماً مبتنی بر آیات و روایات و دین و خدا و پیغمبر باشد؛ حکومت سالم باشد و خوب کار کند.عده‌ای گفتند حکمرانی متعالی که دنبال تعالی بخشی و ارتقای معنوی جامعه است یعنی هم مبانی دینی را دارد و هم دنیای مردم را درست می‌کند. دنیا را هم روی ریل معنویت قرار می‌دهد. این هم یک ایده‌ای بود که مطرح شد.
اما ما می‌خواهیم بگوییم «حکمرانی اسلامی» که همۀ این ویژگی‌های مثبتی که حکمرانی متعالی، سالم، آرمانی و مطلوب دارد را در آن ببینیم. در این حکمرانی؛ اولین پرسشی که مطرح می‌شود این است که آیا ما می‌خواهیم به همان سبکی که بانک جهانی و سازمان ملل پیشنهاد دادند یعنی قدرت را بین دولت، جامعه مدنی و بخش خصوصی تقسیم کنیم؟ و از این طریق کشور اداره شود؟
اگر این را بگوییم؛ یعنی قدرت اینطور توزیع و پخش شود، ما با روایاتی که مشروعیت را به ولی‌فقیه داده‌اند چکار کنیم؟ چگونه باید مشروعیت را درست کنیم؟ آیا می‌توانیم مشروعیت را به این شرکت تعاونی سه نفره بدهیم؟ بگوییم منظور امام زمان(عج) این بوده است؟ آیا به لحاظ فقهی و دینی ما می‌توانیم این کار را بکنیم؟ اصلاً چنین کاری امکان‌پذیر هست یا نیست؟ این جای بحث دارد.
بحث بعدی این است که ما باید ارتباط با بخش خصوصی را در این حمکرانی معلوم کنیم همانطوری که وقتی که در تفسیر اصل۴۴ قانون اساسی خصوصی‌سازی را مطرح کردند، عده‌ای گفتند منظور این است که قدرت اقتصادی دست دولت نباشد، بخش خصوصی تصمیم‌گیر اصلی شود. در واقع یک چیزی شبیه به همین حکمرانی خوب. آیا چنین باید باشد؟
بحث بعدی در این حکمرانی مقوله «دولت» است، اینکه منشأ قدرت دولت و خاستگاه و نقطه آغاز و مشروعیت دولت از کجاست؟ این یک بحث جدی است که تا ما بحث نکنیم نمی‌توانیم بگوییم حکمرانی اسلامی چیست. در مقوله دولت اسلامی، اول باید ارتباط میان دولت با دین، دولت با مردم، دولت با جامعه مشخص شود تا به حکمرانی اسلامی برسیم.
دومین بحث در مورد دولت این است که دولت شکل گرفته آیا کارآمد و مفید است؟ برخی از همین ویژگی‌ها در همان حکمرانی خوب هم بود. یعنی کارآمد و اثربخشی دارد، پاسخگو هست، مسئولیت‌پذیری دارد؟ آیا این دولت حاضر است پاسخگو باشد و دلایل نقصش را بپذیرد؟ این را هم باید بحث کنیم که دولت دینی، دولت اسلامی چه مقدار کارآمد نقش‌آفرین و مفید است. چقدر می‌تواند جامعه را تدبیر و مدیریت کند.
بحث سومی که به عنوان مقدمه حکمرانی اسلامی به آن نیاز داریم این است که این دولت اسلامی قدرت را چگونه توزیع می‌کند؟ آیا قدرت متمرکز در دست یک نفر، یک باند، یک قوم، یک حزب، یک تفکر یا یک گفتمان است یا قدرت در کشور پخش شده است؟ آیا بخش خصوصی، جامعه مدنی، دانشگاهی‌ها، حوزوی‌ها، رسانه‌ها، احزاب، گروه‌ها، قومیت‌ها استان‌ها و... اینها هر کدام سهمی از قدرت دارند؟ آیا در تفکر اسلامی قدرت باید متمرکز باشد یا باید در جامعه پخش شود؟
نکته آخر اینکه دولت اگر خوب عمل نکرد و مشکلی ایجاد کرد، یا ناکارآمد بود و فساد ایجاد کرد، چگونه می‌شود این دولت را بازخواست کرد؟ چطور می‌شود این لجام افسارگسیخته قدرت را مهار کرد؟
همه فلسفه تاریخ روی این رفته است که دولت‌ها حتماً با رأی مردم سرکار بیایند. وقتی با رأی مردم آمدند دیگر نمی‌توانند زور بگویند. زور هم بگویند چهار سال است و تمام می شود. حتی اگر دولت فساد کرد و اگر طبق قانون کار نکرد، می‌شود او را به دادگاه کشاند. خیلی شرایط بیرونی گذاشتند برای اینکه دولت‌ها را متعهد کنند که خلاف نکنند.
در تفکر اسلامی ما می‌گوییم ما همۀ شرایط بیرونی را که در دنیا هست، گذاشته‌ایم و اما در دولت اسلامی یک نظارت درونی و اعتقادی هم داریم؛ اینکه دولت باید معتقد و مؤمن باشد. صالح و متدیّن باشد، عدالت داشته باشد، ظلم و فساد نکند، کارآمد باشد، دزدی و اختلاس نکند.
این ویژگی‌ها را برای مبانی و مقدمه «الگوی حکمرانی اسلامی» برشمردیم و ما باید ویژگی‌های این الگو را تبیین و تثبیت کنیم تا برتری‌ها، ویژگی‌ها و شاخص‌های آن در مقایسه با الگوی حکمرانی خوبِ نهادهای بین المللی معلوم شود و تمایز آنها را مشخص کنیم. و این مباحثی است که در طول این دوره با هم بحث می‌کنیم. من در این جلسه فقط سرفصل‌های کلی بیست جلسه را مطرح کردم. ان شاء الله در جلسات آینده وارد تبیین سرفصل‌ها خواهیم شد.
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1834329منبع: خبرآنلاین
کلیدواژه: انقلاب اسلامی ایران دولت جمهوری اسلامی ایران حکمرانی نهادهای بین المللی حکمرانی اسلامی الگوی حکمرانی حکمرانی خوب دولت اسلامی بخش خصوصی دولت کشور دولت رفاه ویژگی ها دولت ملت مطرح شد دولت ها یک طرف عده ای
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.khabaronline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرآنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۰۴۶۳۹۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
دومین جشنواره ملی و بین‌المللی عکاسی در سنندج پایان یافت
دومین جشنواره ملی و بین‌المللی عکاسی که به مناسبت هفته سنه برگزار شد، امروز با معرفی برترین‌ها به ایستگاه آخر رسید.
به گزارش خبرگزاری ایمنا از کردستان و به نقل از روابط عمومی شهرداری سنندج، برگزاری دومین جشنواره ملی عکاسی در سنندج یکی از برنامه‌های شاخص هفته سنه بود که با حضور ۵۰ نفر از عکاسان برجسته از استان‌های مختلف کشور به صورت اردو محور در یک بخش با موضوع بناهای تاریخی سنندج، مستندنگاری و طبیعت و فضای گردشگری سنندج برگزار شد و امروز به کار خود پایان داد.
عکاسان مطرح ملی و بین‌المللی برای شرکت در این جشنواره رزومه خود را از بیست‌وهفتم فرودین تا سوم اردیبهشت جاری به دبیرخانه جشنواره ارسال کردند و در نهایت این جشنواره در روز ششم اردیبهشت ماه کار خود را آغاز کرد که امروز با معرفی برترین‌ها به ایستگاه آخر رسید.
در مجموع ۲۴۷ نفر از عکاسان مطرح در کل کشور رزومه خود را برای شرکت در این جشنواره ارسال کرده بودند و براساس تصمیم‌گیری تیم داوری متشکل از پنج داوران بومی و غیربومی مطرح کشور ۵۰ نفر از عکاسان شرکت کننده که بهترین و بالاترین رزومه را ارائه کرده بودند انتخاب و در این فستیوال یک هفته‌ای با هم به رقابت کردند.
۳۵ نفر از شرکت کنندگان در این جشنواره از استان های مختلف، آذربایجان شرقی، ارومیه، سیستان و بلوچستان، تهران، همدان، خوزستان، اراک، مشهد، مازندران بودند که دارای رزومه ملی و بین‌المللی هستند.
کد خبر 749405
مدیررسانهای پرسپولیس: سپاهان به جای شکایت بیجا، عذرخواهی کند